७३ वर्षमा बल्ल ‘नागरिक’

देवघाटः ७३ वर्षको भैसके पनि देवघाट ३ नाल्बुङ निवासी माया गुरुङ राज्यका नजरमा नागरिक थिइनन् । गाउँमै हुर्केर अस्ताउन लागेकी घाम भैसके पनि उनलाई राज्यले चिनेको थिएन ।

बिहे पनि नगरेकी र परिवारका कोही पनि सदस्य नभएकी उनी मामाघरको खाली झुप्रोमा बस्दै आएकी थिइन् । तर २०७२ सालको भूकम्पले उनको त्यो आश्रय पनि भत्काइदियो ।

प्राविधिकहरुले उनको घर पूर्ण क्षतिग्रस्त भनेर लाभग्राहीको सूचीमा त पारिदिए तर नागरिकता नै नभएकाले उनी त्यो सुविधाबाट बञ्चित भइन् । मंसीर मसान्तसम्म सम्झौता नभएमा सूचीमा परेकाले घर बनाउने पैसा नपाउने सरकारले भनेको छ । तर मायाको नागरिकता नै थिएन ।

झुप्रोमा एक्लो बास
आफन्तको घर भत्केपछि टिनले ढाकेको झुप्रोमा एक्लो जीवन बिताउँदै आएकी उनको अवस्थबारे स्थानीय युवाले खबर दिए पछि प्रशासनले घरमै गएर नागरिकता प्रदान गरेको छ । प्रमुख जिल्ला अधिकारी सागर आचार्यले आफूले साता अघि वृद्धाको अवस्था थाहा पाए पछि घरमै गएर नागरिकता दिएको बताए । ‘नागरिकता नभएकैले भत्ता र घर बनाउने पैसा पनि पाउन नसकेको सुने पछि घरमै गएर नागरिकता दियौं,’ उनले भने ।

भत्ता पाउने बाटो खुल्यो
अब उनले सामाजिक सुरक्षा भत्ता पाउने बाटो पनि खुलेको छ । स्थानीय युवा गंगासिं विकले वृद्धाको अवस्थाबारे जानकारी गराए पछि नागरिकता दिलाउन पहल थालेको तनहुँ क्षेत्र नम्बर १ का सांसद कृष्णकुमार श्रेष्ठका सचिवालय संयोजक अनिल पाण्डेले बताए । ‘कोही पनि आफ्ना नभएको, कतै जान पनि नसक्ने र नागरिकता नै नभएकाले घर बनाउन पनि नपाएको सुने पछि त्यहीं नागरिकता र घर बनाउनका लागि सम्झौता गराउन पहल गरेका थियौं,’ उनले भने ।

बन्ने भयो घर
प्रजिअ आचार्यले वृद्धा आउन नसक्ने भए पछि आवश्यक सबै प्रक्रिया उनकै घरमा पुरा गरेर नागरिकता दिएको बताए । नेपाली भाषा पनि राम्रोसँग नबोल्ने मायाले नागरिकता लिए पछि केही नबोले पनि अनुहारमा खुशी भने व्यक्त गरेकी थिइन् । ‘उहाँको अनुहारमा खुशी देख्न पाउँदा मलाई सन्तुष्टि मिल्यो,’ प्रजिअ आचार्यले भने ।

आफन्त कोही नभएको र उनी एक्लैले नसक्ने भएकाले वृद्धाको संरक्षण र क्षतिग्रस्त भवन बनाउनका लागि युवा विककै नेतृत्वमा संरक्षण समिति गठन गरिएको छ ।

समितिमार्फत नै पुननिर्माण प्राधिकरणले दिने तीन लाख रुपैयाँबाट अब उनको घर निर्माण र सामाजिक सुरक्षा भत्ता रकममार्फत उनका आवश्यकता पुरा गराउन पहल गरिने पाण्डेले बताए ।
गाउँपालिका अध्यक्ष दुर्गबहादुर थापाले वृद्धाका बारेमा आफूहरुले समेत थाहा नपाएको भन्दै प्रशासनप्रति आभार प्रकट गरे । उनले आवश्यक थप सहयोगका लागि गाउँपालिका तयार रहेको बताए ।